KLIMAT w Europie

Rozkład temperatur powietrza w Europie wykazuje duże różnice między zimą a latem.

EUROPA – TEMPERATURY STYCZNIA

Na mapie stycznia zaznacza się układ południkowy – im dalej od Oceanu Atlantyckiego tym chłodniej, co potwierdza ocieplający wpływ powietrza morskiego w zimie. Ważną rolę odgrywa też ciepły Prąd Zatokowy, który znacznie ogrzewa nawet północne wybrzeża Półwyspu Skandynawskiego.

EUROPA –TEMPERATURY LIPCA

Z kolei na mapie lipca rozkład temperatur przybiera układ równoleżnikowy. Związane to jest głównie z usłonecznieniem, zależnym od szerokości geograficznej.

EUROPA – TEMPERATURY ROKU

Mapa średnich rocznych temperatur powietrza jest wypadkową w/w map. Można na niej zauważyć, że najcieplejsza jest południowo-zachodnia część Europy (niska szerokość geograficzna i bliskość oceanu), a najzimniejsze są jej północno-wschodnie krańce (wysoka szerokość geograficzna i duża odległość od Atlantyku).
__________

Opady w Europie koncentrują się w zachodniej części kontynentu. Związane jest to oczywiście z bliskością Oceanu Atlantyckiego. Najwyższe sumy roczne (powyżej 2000 mm) notowane są na terenach alpejskich (stoki zachodnie), gdzie powstawaniu opadów dodatkowo sprzyja wzrost wysokości nad poziomem morza.
Natomiast najbardziej suche obszary to stepy Niziny Nadkaspijskiej i wyspy Oceanu Arktycznego – tam w ciągu roku występuje poniżej 200 mm opadu atmosferycznego.

EUROPA – OPADY ROKU

EUROPA – OPADY STYCZNIA

EUROPA – OPADY LIPCA

Porównując mapę stycznia i lipca można zauważyć, że większość opadów w Europie przypada na lato. Ogólnie tłumaczy się to tym, że powietrze ciepłe (wilgotne) jest bardziej podatne na kondensację pary wodnej (łatwiej je ochłodzić) niż powietrze zimne.
Sytuacja odwrotna – suche lata i wilgotne zimy – występują tylko w południowej części kontynentu, tj. w basenie Morza Śródziemnego. Związane to jest z nasunięciem się na ten obszar strefy wyżów zwrotnikowych w lecie i strefy wędrujących niżów w zimie.
Poza tym w Europie są obszary o mniej więcej równomiernym rozkładzie opadów w ciągu roku, np. wyspy i wybrzeża atlantyckie (opady duże), wyspy arktyczne, stepy nadkaspijskie (opady małe).
__________

Większość obszaru Europy leży w strefie umiarkowanej i obejmuje jej wszystkie  typy klimatu – morski, lądowy i przejściowy - zarówno w podstrefie ciepłej, jak i chłodnej. Jedynie na północnych krańcach kontynentu występuje strefa okołobiegunowa, a na południu strefa podzwrotnikowa.

EUROPA – STREFY KLIMATYCZNE I TYPY KLIMATU

Klimat umiarkowany morski panuje praktycznie w całej Europie Zachodniej. Charakteryzuje się on niewielkimi amplitudami temperatury w ciągu roku (kilkanaście °C) i stosunkowo dużymi, całorocznymi opadami (~1000 mm). W podstrefie ciepłej temperatury są średnio o 5°C wyższe niż w podstrefie chłodnej.

Klimat umiarkowany lądowy występuje w Europie Wschodniej (głównie w Rosji i na Ukrainie). Notowane tam temperatury wykazują duże amplitudy roczne, np. 30°C w Moskwie. Opady rzadko przekraczają 500 mm i przypadają przeważnie na lato. Zimy są długie i mroźne (zwłaszcza w podstrefie chłodnej), a lata bywają upalne (w podstrefie cieplej).

Klimat umiarkowany przejściowy obejmuje Europę Środkową (podstrefa ciepła) i większą część Półwyspu Skandynawskiego (podstrefa chłodna). Ma on cechy pośrednie między typami morskimi i lądowymi. W poszczególnych latach, w zależności od dominującej cyrkulacji powietrza, zaznacza się przewaga wpływów morskich bądź lądowych.

Klimaty strefy okołobiegunowej – polarny i subpolarny – charakteryzują się skrajnie niskimi temperaturami i niewielkimi opadami. Aczkolwiek w Europie temperatury nie są aż tak bardzo niskie (jak np. w Azji czy na Antarktydzie), ponieważ wpływ ciepłego Prądu Zatokowego dociera daleko poza Koło Podbiegunowe Północne.

Klimat podzwrotnikowy wilgotny – nazywany jest też klimatem śródziemnomorskim, gdyż rejon basenu Morza Śródziemnego to typowy obszar jego występowania. Cechuje się on długimi, gorącymi i suchymi latami oraz krótkimi, łagodnymi i deszczowymi zimami.
Poza tym, na niewielkim obszarze wewnątrz Półwyspu Iberyjskiego, występuje klimat podzwrotnikowy suchy. Różni się on od wilgotnego przede wszystkim ilością opadów, która nie przekracza tu 500 mm rocznie.

Odmiana górska obejmuje klimaty ze strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej. W każdym przypadku wzrost wysokości nad poziomem morza powoduje spadek temperatury i zwiększenie opadów. Jest to widoczne na przykładzie Alp, Pirenejów, Karpat, Gór Skandynawskich, Dynarskich i in. (patrz mapy temperatur i opadów).

powrót na początek strony