|
na , w
zasolenie Morza Bałtyckiego
temperatura Morza Bałtyckiego
prądy morskie na Bałtyku
fale i pływy morskie na Bałtyku OGÓLNOGEOGRAFICZNA MAPA POLSKI
MAPA MORZA BAŁTYCKIEGO
__________ Jedyny akwen morski oblewający terytorium Polski to Morze Bałtyckie. Długość naszej linii brzegowej wynosi 775 km (wraz z wyspami i mierzejami).
Na wschodzie polskiego wybrzeża znajduje się Zatoka Gdańska, częściowo zamknięta Mierzeją Helską (Półwyspem Helskim), za którą znajdują się wody Zatoki Puckiej. Od południa i wschodu brzeg Zatoki Gdańskiej stanowi Mierzeja Wiślana, za nią z kolei rozciąga się Zalew Wiślany.
Najbardziej rozwinięta linia brzegowa występuje w zachodniej części wybrzeża. Leżąca tam Zatoka Pomorska oddzielona jest wyspami Wolin i Uznam od Zalewu Szczecińskiego, będącego ujściowym odcinkiem Odry.
Zalew Szczeciski z Zatoką Pomorską łączą wąskie kanały o charakterze cieśnin: Dziwna i Świna oraz leżąca po stronie niemieckiej Piana.
W Polsce przeważa zlewowo-mierzejowy typ wybrzeża. Morze Bałtyckie jest najsłabiej zasolonym morzem świata – średnio 7,8‰. Wpływają na to głównie trzy czynniki:
- małe parowanie (z powodu niskich temperatur),
- słaba wymiana wód z otwartym oceanem (brak szerokiego połączenia – cieśniny duńskie są wąskie),
- znaczne wysładzanie przez wody uchodzących rzek (bardzo liczne strumienie spływające z Gór Skandynawskich oraz duże rzeki Niżu Środkowoeuropejskiego: Wisła, Dźwina, Odra, Niemen, Newa).
Największa zasolenie – około 18‰ – występuje w cieśninach duńskich (Wielki i Mały Bełt oraz Sund). Im dalej ku wschodowi i na północ tym jest ono mniejsze. U wybrzeży Polski osiąga 7‰, a w Zatoce Fińskiej i Botnickiej 4‰. Bałtyk należy do mórz chłodnych. W zależności od szerokości geograficznej i zasolenia temperatura wody waha się od 0° do 18°C (w zatokach do 22°C). Każdej zimy znaczna część akwenu zamarza, a wody Zatoki Botnickiej i Fińskiej bywają skute lodem nawet przez okres dłuższy niż 6 miesięcy. Na Morzu Bałtyckim występują lokalne prądy morskie. W Zatoce Botnickiej na powierzchni powstaje prąd wody słodkiej, który kieruje się w stronę cieśnin duńskich. Natomiast w strefie przydennej, w kierunku przeciwnym przemieszcza się prąd wody słonej, powstający w Morzu Północnym.
Wzdłuż polskich wybrzeży rozpoznano słabe prądy wywołane wiatrami zachodnimi, tzw. dryfy (dryfty). Fale na Bałtyku są raczej niewielkie i przeciętnie osiągają wysokość do 3 metrów (tylko w czasie silnych sztormów mogą być wyższe). Ich niszcząca działalność jest jednak ogromna. Przez ostatnie stulecia spowodowały one cofnięcie się polskiego wybrzeża miejscami nawet o kilka kilometrów.
 Najbardziej znanym tego przykładem jest kościół w Trzęsaczu – na zdjęciu obok. Zbudowano go w XIII wieku około 1800 metrów od morza. W 1750 roku morski brzeg znajdował się w odległości już tylko 50 metrów, a w 1850 roku 5 metrów od kościoła. W 1901 roku zawaliła się pierwsza ściana, po czym w następnych latach morze zabierało kolejne części budowli. Obecnie pozostały już tylko fragmenty jednej ściany. Wskutek zanikania fali pływowej z Morza Północnego w płytkich cieśninach duńskich, amplitudy pływów na Bałtyku są niewielkie, praktycznie niezauważalne – od kilku centymetrów w Zatoce Gdańskiej do pół metra w Zatoce Fińskiej. powrót na początek strony |
