WODY MORSKIE na Świecie

Wody morskie w Europie, w Polsce
HYDROSFERA
Typy mórz

granice oceanów 
zasolenie 
temperatura 
prądy morskie 
pływy morskie
morza 
zatoki 
cieśniny

OGÓLNOGEOGRAFICZNA MAPA ŚWIATA
MAPA PRĄDÓW MORSKICH
__________

Wszechocean podzielony został na 4 oceany:
- Spokojny (Pacyfik), zwany też Wielkim – 178,7 mln km²,
- Atlantycki – 92,3 mln km²,
- Indyjski – 75,9 mln km²,
- Arktyczny* – 14,1 mln km².
Ich udział w całkowitej powierzchni wszechoceanu przedstawia diagram poniżej. Rozmieszczenie oceanów na świecie pokazuje mapa.

* – niektóre źródła zaliczają Ocean Arktyczny do Atlantyku

Granice między oceanami mają charakter umowny.
Wokół Antarktydy, gdzie oceany łączą się ze sobą, granicami są południki biegnące od najdalej na południe wysuniętych punktów:
- Ameryki Południowej (Przylądek Horn) – granica między Oceanem Spokojnym i Atlantyckim,
- Afryki (Przylądek Igielny) – granica między Oceanem Atlantyckim i Indyjskim,
- Australii/Tasmanii (Przylądek Południowo-Wschodni) – granica między Oceanem Indyjskim i Spokojnym.
Pozostałe granice przebiegają przez:
- Cieśninę Beringa – granica między Oceanem Arktycznym a Spokojnym,
- południowo-zachodnie wybrzeża Archipelagu Malajskiego – granica między Oceanem Indyjskim a Spokojnym,
- Morze Norweskie, Szetlandy, Wyspy Owcze, Islandię, Grenlandię do Półwyspu Labradorskiego – granica między Oceanem Arktycznym a Atlantyckim.
Warto zauważyć, że wody dwóch oceanów – Arktycznego i Indyjskiego – nie mają ze sobą bezpośredniego połączenia (patrz też mapa).

Zasolenie wody morskiej zmienia się przede wszystkim w zależności od klimatu. Zwiększone parowanie w strefie klimatów gorących i suchych powoduje wzrost średniego zasolenia do 38‰  (maksimum w Morzu Czerwonym – 45‰). W strefie klimatów zimnych notowane są znacznie niższe wartości – 25–30‰. Najniższe zasolenie występuje w Morzu Bałtyckim (w części północnej spada do 4‰), co jest wynikiem małego parowania, słabej wymiany wód z oceanem oraz dużego dopływu wód słodkich z lądu.

Temperatura wód powierzchniowych Oceanu Światowego wynosi średnio 17,4°C i podobnie jak zasolenie zmienia się w zależności od szerokości geograficznej. W klimatach gorących, np. w Zatoce Adeńskiej, może przewyższać nawet 35°C, natomiast w rejonach polarnych lub w czasie ostrej zimy może spaść do temperatury zamarzania (uwaga: w najbardziej zasolonych morzach temperatura zamarzania wynosi mniej niż –2°C).

Ogólna cyrkulacja prądów morskich jest taka, że prądy ciepłe płyną w stronę wysokich szerokości geograficznych, a prądy zimne w stronę Równika – patrz mapa.
Prądy morskie mają istotny wpływ przede wszystkim na klimat wybrzeży, które oblewają, a w szczególności na opady i temperatury.
Przykładami mogą tu być zimne prądy na półkuli południowej: Peruwiański w Ameryce Południowej, Benguelski w Afryce i Zachodnioaustralijski w Australii. Oblewają one zachodnie wybrzeża kontynentów, obniżając ich temperaturę i jednocześnie radykalnie ograniczając opady (powstały tam pustynie). Prądy te są odnogami Dryfu Wiatrów Zachodnich występującego w strefie tzw. “ryczących czterdziestek” (obszar wzdłuż równoleżnika 40°S cechujący się silnymi stałymi wiatrami zachodnimi, które bardzo często wykorzystywane są przez żeglarzy opływających Ziemię).
Także prądy ciepłe w znaczący sposób wpływają na klimat, na przykład Prąd Zatokowy (Północnoatlantycki) w Europie, czy też Kuro-siwo w Japonii sprawiają, że zimy są łagodniejsze, a opady deszczu występują przez cały rok.

W dużych odległościach od lądów amplituda pływów morskich jest praktycznie niedostrzegalna. Dopiero u wybrzeży staje się widoczna, np. w Zatoce Fundy (Kanada) różnica pomiędzy odpływem a przypływem w sprzyjających warunkach (pływy syzygijne) wynosi nawet 18 metrów.
Na ogół amplituda pływów na wybrzeżach otwartego oceanu  ma kilka metrów. Znaczne jej zwiększenie następuje w miejscach zwężeń akwenu, np. w zatokach (kilkanaście metrów).
Zdecydowanie mniejsze pływy występują w płytkich morzach typu śródziemnego – przykładem może być Morze Bałtyckie, gdzie amplituda pływów wynosi od kilku do kilkudziesięciu centymetrów.

Morza na świecie:

AZJA
Kaspijskie (nazywane morzem ze względu na swoje rozmiary; zaliczane do jezior z uwagi na brak połączenia z wszechoceanem), Czarne, Śródziemne, Czerwone, Arabskie, Południowochińskie, Jawajskie, Celebes, Banda, Żółte, Japońskie, Ochockie, Beringa, Czukockie, Wschodniosyberyjskie, Łaptiewów, Karskie

AFRYKA
Śródziemne, Czerwone

AMERYKA PÓŁNOCNA
Beringa, Karaibskie, Sargassowe, Grenlandzkie, Labradorskie, Baffina, Beauforta

AMERYKA POŁUDNIOWA
Karaibskie

ANTARKTYDA
Weddella, Rossa, Amundsena, Bellingshausena, Łazariewa, Riiser-Larsena, Davisa

AUSTRALIA i OCEANIA
Arafura, Tasmana, Koralowe, Fidżi, Timor, Salomona, Nowogwinejskie

EUROPA
patrz Wody morskie w Europie
 

Zatoki na świecie:

AZJA
Adeńska, Perska, Bengalska, Tajlandzka, Szelichowa
 
AFRYKA
Gwinejska, Adeńska

AMERYKA PÓŁNOCNA
Alaska, Kalifornijska, Meksykańska, Św. Wawrzyńca, Hudsona

AUSTRALIA
Wielka Zatoka Australijska, Karpentaria
 
EUROPA
patrz Wody morskie w Europie

Cieśniny na świecie:

AZJA
Bab al Mandab, Ormuz, Palk, Malakka, Tajwańska, Koreańska, Tatarska, Beringa, Karskie Wrota

AFRYKA
Gibraltarska, Kanał Mozambicki, Bab al Mandab

AMERYKA PÓŁNOCNA
Beringa, Duńska, Davisa, Florydzka

AMERYKA POŁUDNIOWA
Magellana, Drake’a

AUSTRALIA i OCEANIA
Bassa, Cooka, Torresa
 
ANTARKTYDA
Drake’a

EUROPA
patrz Wody morskie w Europie

powrót na początek strony