| Państwo (kraj) – organizacja polityczna obejmująca zakresem swego działania ogół społeczeństwa, które zamieszkuje określony obszar, wyznaczony przez granice państwowe. Parowanie – zmiana cieczy w gaz. Para wodna – gazowy stan skupienia wody. Park krajobrazowy – obszar wartościowy pod względem przyrodniczym
i krajobrazowym. Objęty ochroną, choć nie tak ścisłą jak park narodowy,
np. na terenie parku krajobrazowego dopuszcza się rolniczą działalność człowieka pod warunkiem, że nie niszczy ona środowiska. Park narodowy – obszar ochrony przyrody o powierzchni powyżej 1 tys. ha
(w Polsce). Posiada szczególnie cenne pod względem przyrodniczym środowisko, które nie zostało zmienione działalnością człowieka. Plan – szczegółowy rysunek wykonany w dużej skali, przedstawiający niewielki fragment powierzchni Ziemi. Planeta – ciało niebieskie o kształcie zbliżonym do kuli, krążące wokół gwiazdy. Przykładem planety jest Ziemia, która krąży dookoła Słońca. Planetoida (asteroida) – ciało niebieskie o średnicy nie przekraczającej 1000 km, krążące wokół gwiazdy. Zbudowane jest głównie ze skał i metali.
W Układzie Słonecznym największe nagromadzenie planetoid znajduje się
między orbitami Marsa i Jowisza. Plaża – niska forma wybrzeża. Płaska, piaszczysta (rzadziej żwirowa) powierzchnia rozciągająca się wzdłuż linii brzegowej morza lub jeziora. Pluwiograf – urządzenie służące do pomiaru i rejestracji opadów atmosferycznych. Płaskowyż – płaski lub bardzo nieznacznie pofałdowany obszar, leżący na wyżynie lub w górach. Pogoda – stan atmosfery w konkretnym miejscu i czasie. Pojezierze – obszar o dużym nagromadzeniu jezior. W Polsce pojezierza (Mazurskie, Pomorskie, Wielkopolskie) powstały w wyniku zlodowaceń. Pokrycie terenu – ogół różnorodnych obiektów trwale związanych z powierzchnią Ziemi, w wielkim stopniu decydujący o krajobrazie danego obszaru. Do elementów pokrycia terenu zaliczają się m. in. rzeki, jeziora, lasy, łąki, zabudowa miast i wsi. Południe słoneczne – moment górowania Słońca na sferze niebieskiej. Południk – umowna linia na powierzchni Ziemi, łącząca po najkrótszej drodze biegun północny z południowym. Każdy południk zawsze wyznacza kierunek północny
i południowy. Wraz z równoleżnikami południki tworzą siatkę geograficzną. Powietrze – mieszanina gazów (78% azotu, 21% tlenu, 1% in.) oraz cząstek stałych, z których składa się atmosfera ziemska. Poziomica – linia na mapie łącząca punkty o takiej samej wysokości nad poziomem morza. Półpustynia – suchy obszar występujący najczęściej na obrzeżach pustyń gorących. Porasta go uboga roślinność w postaci rzadkich traw oraz pojedynczych krzewów. Półwysep – fragment lądu w dużej części otoczony wodą. W odróżnieniu od wyspy ma połączenie ze stałym lądem. Prąd elektryczny – uporządkowany przepływ ładunków elektrycznych, niesionych przez elektrony (w ciałach stałych i gazach) lub jony (w cieczach i gazach). Prąd morski – postępowy ruch powierzchniowych mas wody w oceanie lub morzu. Prądy morskie mogą być ciepłe lub zimne, w zależności od ich temperatury względem wód, w które wpływają. Oddziaływują na klimat. Przełom – zwężony odcinek doliny, często o stromych zboczach, w którym rzeka przedziera się przez pasmo gór. Przemysł – jeden z 3 głównych działów gospodarki narodowej (obok rolnictwa i usług). Obejmuje zorganizowaną działalność produkcyjną człowieka, która ma na celu wytworzenie dóbr materialnych. Zazwyczaj przemysł dzielony jest na wydobywczy (pozyskanie bogactw naturalnych, np. rud żelaza, węgla kamiennego, ropy naftowej i in.) i przetwórczy (przetworzenie bogactw naturalnych, np. hutnictwo żelaza, produkcja samochodów, komputerów i wielu innych towarów, energetyka). Psychrometr – urządzenie do pomiaru m. in. wilgotności powietrza. Zbudowane jest z dwóch termometrów: suchego i zwilżonego, oraz z wiatraczka, który wentyluje zbiorniczki termometrów. Na podstawie pomiarów temperatury z suchego
i zwilżonego termometru ze specjalnych wzorów lub tablic psychometrycznych oblicza się wartość wilgotności. Pustynia – duży obszar o skrajnie niekorzystnych warunkach naturlanych dla organizmów żywych (roślin, zwierząt, ludzi). Wyróżnia się pustynie gorące (piaszczyste, żwirowe, kamieniste), gdzie rozwój życia ogranicza brak opadów i wysokie temperatury, oraz pustynie lodowe, na których szczególnie uciążliwe są bardzo niskie temperatury. |
