Przyroda > Klimat i krajobrazy Ziemi > Krajobrazy Antarktydy

Krajobrazy Antarktydy	Słowa kluczowe:
	- krajobraz - biegun - lądolód - płaskowyż - lodowiec szelfowy

	Antarktyda w całości leży na półkuli południowej, wokół bieguna południowego. Południki 0° i 180° dzielą ją na 2 części: wschodnią i zachodnią. Brzegi kontynentu oblewane są przez 3 Oceany: Spokojny, Atlantycki i Indyjski. Antarktyda zalicza się do małych kontynentów (mniejsze są tylko Australia i Oceania oraz Europa). Jej powierzchnia wynosi 13,3 mln km2, co stanowi niespełna 9% wszystkich lądów na Ziemi. Brak tam stale zamieszkującej ludności, ale przez cały czas w wielu stacjach badawczych obecni są naukowcy z różnych krajów.
	Terytorium Antarktydy i pobliskich wysp nie zostało przydzielone do żadnych państw. Na mocy specjalnego porozumienia obszar ten jest w pełni dostępny dla wypraw naukowych z całego świata. Jednocześnie nie można przeprowadzać tam jakichkolwiek działań o charakterze militarnym.
	Jak ukształtowana jest powierzchnia Antarktydy? Powierzchnia Antarktydy niemal w całości pokryta jest lodem. Dlatego mówiąc o ukształtowaniu terenu, bardziej mamy na tu myśli kształt lądolodu niż powierzchni Ziemi. legenda mapy Przebieg linii brzegowej jest stosunkowo urozmaicony. Zaznacza się jeden duży Półwysep Antarktyczny oraz kilka średnich wysp – np. Wyspa Berknera – i wiele małych. Liczne są też morza przybrzeżne oraz niewielkie zatoki. W ukształtowaniu pionowym powierzchni lądolodu na Antarktydzie dominują płaskowyże. Im dalej od brzegów oceanów, tym bardziej wzrasta wysokość terenu nad poziomem morza. Następnie rozciągają się rozległe i stosunkowo płaskie obszary o wysokości kilku tysięcy m n. p. m. Najwyższy szczyt znajduje się w Masywie Vinsona i ma 5140 m n. p. m. Warto wiedzieć, że masyw ten (podobnie jak kilkadziesiąt innych) nie jest pokryty lodem – jego szare skały górują nad białą okolicą.
	Czym oprócz lodu pokryta jest powierzchnia Antarktydy? Na Antarktydzie właściwie trudno spotkać inne rodzaje pokrycia terenu niż lód. Tylko wybrzeża morskie mają odsłonięte fragmenty nagich skały. Mogą na nich rosnąć co najwyżej pojedyncze mchy i porosty. Natomiast znacznie więcej jest zwierząt, a typowymi ich przedstawicielami są pingwiny (patrz zdjęcie). W pokryciu terenu sporadycznie zaznaczają się też zabudowania kilkudziesięciu naukowych stacji badawczych. Pokrywa lodowa Antarktydy jest lądolodem o przeciętnej grubości 2–3 kilometrów. Nad brzegami oceanów robi się znacznie cieńsza i opada do wody. Często tworzą się tam lodowce szelfowe, czyli płyty lodu z jednej strony oparte o ląd, a z drugiej podmywane przez wodę. Niemal na całej Antarktydzie panuje mroźny i suchy klimat polarny – zobacz mapę. Oprócz bardzo niskich temperatur (nawet poniżej -60°C), szczególnie uciążliwe są tam silne wiatry, które często wieją nad gładkimi powierzchniami lodu. W rejonie wybrzeży morskich temperatury są znacznie wyższe (często powyżej 0°C), co powoduje topnienie lodów i odrywanie się tzw. gór lodowych. Mogą one mieć olbrzymie rozmiary (nawet kilkadziesiąt km). Większa ich część zanurzona jest w wodzie, przez co są bardzo niebezpieczne dla statków. Galeria zdjęć z krajobrazami Antarktydy
	Czy wiesz, że?
	Pierwszym zdobywcą bieguna południowego był norweski podróżnik Roald Amundsen. Dokonał tego w grudniu (lato na półkuli południowej) 1911 roku. Od 1977 roku na wyspie King George (Króla Jerzego) w archipelagu Szetlandów Południowych działa Polska Stacja Badawcza im. Henryka Arctowskiego. Antarktyczne góry lodowe powoli przemieszczają się na północ i wraz ze wzrostem temperatury topnieją. Niekiedy większe okazy mogą dopłynąć do wybrzeży Ameryki Południowej, Nowej Zelandii, a nawet Australii czy Afryki.

		powrót na początek strony
Zobacz także
		Elementy krajobrazu Kontynenty i Oceany Ziemi Strefy klimatyczne Strefy krajobrazowe Krajobrazy Europy Krajobrazy Azji Krajobrazy Afryki Krajobrazy Ameryki Północnej Krajobrazy Ameryki Południowej Krajobrazy Australii i Oceanii
		Quiz "Klimat i krajobrazy"
		Mapy Świata Mapy kontynentów Galeria zdjęć