Przyroda > Ziemia we Wszechświecie > Kulistość Ziemi

Kulistość Ziemi	Słowa kluczowe:
	- Ziemia - geoida

	Pamiętaj!!! Mówiąc o kształcie Ziemi, mamy na myśli uproszczony kształt bryły, którą otrzymamy po wyrównaniu wszelkich form wypukłych i wklęsłych (pionowe ukształtowanie terenu), jakie występują na powierzchni naszej planety.
	Jaki kształt ma Ziemia? Wyobrażenia o kształcie Ziemi zmieniały się wraz z rozwojem nauki i cywilizacji. Początkowo były one zupełnie fantastyczne. Na przykład w starożytności uważano, że Ziemia jest wyspą w kształcie dysku, pływającą po bezkresnym oceanie.  Byli jednak i tacy, którzy twierdzili, że planeta, na której żyjemy jest kulą. Zaliczał się do nich Pitagoras (VI w. p.n.e.), który sądził, że bogowie musieli nadać Ziemi najdoskonalszy kształt. W średniowieczu zdobycze nauki greckiej poszły w zapomnienie, a ludzkość cofnęła się znowu do pierwotnych pojęć o kształcie Ziemi.
	Przykładowe dowody na kulistość Ziemi Nie wszystkie przedstawione poniżej dowody mówią jednoznacznie, że Ziemia jest kulą, ale na pewno zaprzeczają one poglądom mówiącym, że Ziemia jest płaska. Dowód 1. Zwróć uwagę, że na otwartej przestrzeni, w każdym miejscu Ziemi widnokrąg ma zawsze kształt koła. Jeżeli punkt obserwacji znajduje się wyżej, to widoczny jest obszar o coraz większym promieniu. Gdyby Ziemia nie była kulą, wówczas widnokrąg mógłby mieć inny kształt, różniący się od koła (w zależności od miejsca obserwacji). Dowód 2. W gwieździstą noc, bez większego trudu powinieneś odszukać na niebie Gwiazdę Polarną. Wyobraź sobie, że podróżujesz na północ lub na południe. Ponieważ Ziemia jest kulą, to kiedy przemieszczasz się, zmienia się wysokości Gwiazdy Polarnej na niebie. Możesz nawet dotrzeć do takich miejsc, gdzie jest ona widoczna pionowo nad Tobą lub całkowicie “schowana” pod horyzontem. A teraz zastanów się, pod jakim kątem obserwowałbyś tą gwiazdę, gdyby Ziemia była plaska? Otóż w takiej sytuacji kąt obserwacji Gwiazdy Polarnej zawsze byłby taki sam. Dowód 3. Na pewno słyszałeś, a być może byłeś świadkiem zjawiska, które nazywamy zaćmieniem Księżyca. Wówczas na powierzchni Księżyca widoczny jest cień Ziemi – patrz zdjęcie obok. Kształt tego cienia jednoznacznie dowodzi, że nasza planeta jest kulą, bowiem tylko taka bryła w każdym momencie rzuca cień w kształcie koła. Dowód 4. Już starożytni żeglarze zauważyli, że ląd, którego nie widać z pokładu statku, jest widoczny ze szczytu masztu. Sytuacja taka nie miałaby miejsca, gdyby Ziemia była płaska. Dowód 5. O tym, że Ziemia na pewno nie jest płaska oraz że nie istnieje tzw. “kraniec świata” przekonała wszystkich wyprawa morska Ferdynanda Magellana w latach 1519-1522  (okres wielkich odkryć geograficznych). Wyruszył on z portu San Lucar i płynąc stale w kierunku zachodnim, dotarł ponownie do San Lucar, lecz od strony wschodniej. Dowód 6. Niezaprzeczalnym dowodem kulistego kształtu Ziemi okazały się dopiero współczesne obserwacje naszej planety z przestrzeni kosmicznej – obok fotografia Ziemi wykonana z Kosmosu.
	Czy aby na pewno Ziemia jest kulą? Nowoczesne techniki pomiarowe wykazały, że Ziemia nie jest jednak idealną kulą. Na skutek ruchu wirowego – dookoła własnej osi – nastąpiło spłaszczenie planety przy biegunach. W wyniku tego spłaszczenia powstała bryła, którą nazwano geoidą. Według definicji ogranicza ją powierzchnia mórz i oceanów (0 m n.p.m.), przedłużona w wyobraźni pod lądami.
	Czy wiesz, że?
	Pierwsze dowody na kulistość Ziemi dostarczył już w IV w p.n.e. grecki filozof Arystoteles. Uczynił to, obserwując m.in. zaćmienia Księżyca i widnokrąg. Ferdynand Magellan, dowódca pierwszej wyprawy morskiej, która opłynęła Ziemię, zginął z rąk tubylców na wyspie Mattan w Archipelagu Malajskim. W 1957 roku wystrzelono w przestrzeń kosmiczną pierwszego sztucznego satelitę i wówczas to uzyskano pierwsze obrazy Ziemi z Kosmosu. Nazwa geoida pochodzi z języka greckiego i powstała z połączenia dwóch słów: gea – Ziemia, eidos – wygląd, kształt.

		powrót na początek strony
Zobacz także
		Wszechświat, czyli Kosmos Ciała niebieskie Układ Słoneczny Globus jako model Ziemi Rozmiary Ziemi Siatka geograficzna Długość geograficzna Szerokość geograficzna Współrzędne geograficzne Niesamowity Księżyc Teoria heliocentrycznej budowy świata
		Quiz "Ziemia we Wszechświecie"
		Galeria zdjęć z Kosmosu